کم شنوایی

کم شنوایی چیست؟ تعریف، انواع، علل و روش های درمان

کم شنوایی یا کاهش قدرت شنوایی، یکی از شایع ترین اختلالات ارتباطی در میان افراد بزرگسال و حتی کودکان است. این اختلال ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشد و در یک یا هر دو گوش رخ دهد.
به زبان ساده، وقتی بخش هایی از سیستم شنوایی (گوش خارجی، میانی، داخلی یا عصب شنوایی) دچار آسیب می شود، انتقال و پردازش صدا به درستی انجام نمی گیرد و فرد بخشی یا همه ی صداها را نمی شنود.

براساس آمار جهانی، تقریباً از هر سه فرد بین ۶۵ تا ۷۵ سال، یک نفر درجاتی از افت شنوایی دارد. در افراد بالای ۷۵ سال، این عدد به بیش از ۵۰٪ می رسد. خوشبختانه با پیشرفت فناوری های کمک شنوایی و خدمات تخصصی مراکزی مانند کلینیک سمعک اشراق، امکان تشخیص دقیق و درمان مؤثر برای انواع کم شنوایی فراهم شده است.

عملکرد شنوایی چگونه است؟

برای فهمیدن این که افت شنوایی چگونه و چرا اتفاق می افتد باید از عملکرد بخش های مختلف سیستم شنوایی آگاهی داشته باشیم. سیستم شنوایی از ۳ قسمت گوش خارجی در گوش میانی، و گوش داخلی تشکیل شده که این قسمت ها در تعامل با هم کار می کنند. به طوری که شما می توانید بشنوید و صدا را پردازش کنید. لاله گوش (pinna) صدا را جمع آوری کرده با تقویت و فیلترینگ بر روی آن، صدا را به داخل مجرای گوش و پرده هدایت می کند. صدا در داخل مجرای گوش در بعضی از فرکانس ها تقویت شده و به پرده گوش برخورد می کند و این باعث ارتعاش پرده گوش شده و از طریق سه استخوانچه گوش میانی (سندانی، رکابی و چکشی) این ارتعاشات به گوش داخلی و مایع درون آن هدایت می شود. در حلزون گوش میلیون ها سلول های مویی داخلی و خارجی وجود دارد که هر کدام عملکرد اختصاصی از خود نشان می دهند. سلول های مویی خارجی در ابتدای حلزون به فرکانس های بالا حساس تر می باشند و در انتهای حلزون به فرکانس های پایین، پس مکان های مختلف در حلزون مسؤول گیرندگی و تقویت فرکانس های خاصی می باشند که این صدا را به سلول های مویی داخلی هدایت می کند و در آنجا صدا به امواج الکتریکی تبدیل می شود و به عصب شنوایی و مغز هدایت می شود و باعث احساس شنیدن در ما می شود.

انواع کم شنوایی

• گوش خارجی: شامل لاله و مجرای گوش است که صدا را جمع آوری و به سمت پرده گوش هدایت می کند.

• گوش میانی: ارتعاشات پرده گوش را از طریق سه استخوانچه (چکشی، سندانی و رکابی) به گوش داخلی منتقل می کند.

• گوش داخلی: حلزون گوش با سلول های مویی بسیار ظریف، صدا را به سیگنال های عصبی تبدیل کرده و از طریق عصب شنوایی به مغز می فرستد.

کم شنوایی انتقالی

زمانی که اتفاق می افتد که در یکی از قسمت های گوش خارجی و میانی مشکلی به وجود بیاید که باعث می شود صدا به طور کامل به گوش داخلی نرسد. معمولاً کم شنوایی های انتقالی موقتی بوده و قابل درمان و جراحی می باشد. اتواسکروریس عفونت های گوش میانی، وجد تومورها در گوش میانی، وجود جرم گوش و ترشحات در مجرای گوش، پارگی های پرده گوش از جمله مشکلاتی هستند که باعث کم شنوایی انتقالی می شود.معمولاً موقتی و قابل درمان است.

عوامل خطر برای ایجاد کم شنوایی انتقالی

کاهش شنوایی انتقالی ممکن است بر اثر عوامل زیر رخ دهد:

• سرماخوردگی های پی در پی و احتمال تجمع مایع در گوش
•  آلرژی ها و حساسیت های فصلی و اختلالات شیپور استاش
•  جمع شدن موم گوش
•  عفونت های گوش
•  بیماری اتواسکلروزیس (سفت شدن استخوانچه های گوش)
• ضربه به گوش
•  شکستگی های جمجمه
•  بدشکلی ها و آنومالی های گوش خارجی
•  نقایص مادرزادی استخوانچه های گوش و...

کم شنوایی حسی عصبی

زمانی اتفاق می افتد که یک مشکل در گوش داخلی (سلول های مویی داخلی و خارجی و یا اتصالات به عصب گوش) و یا عصب شنوایی به وجود بیاید. کم شنوایی ناشی از نویزهای بلند، بیماری مینیر، تومورهای عصب شنوایی، اثر داروهای اتوتکسیک، و افزایش سن (پیر گوشی) ... از جمله عواملی هستند که باعث کم شنوایی حسی عصبی می شود.این نوع معمولاً دائمی است، اما با سمعک یا کاشت حلزون قابل توانبخشی است.

عوامل خطر برای ایجاد کم شنوایی حسی – عصبی

کاهش شنوایی حسی عصبی می تواند بر اثر عوامل زیر رخ دهد:

• نقایص هنگام تولد یا مشکلات مادرزادی
•  سالخوردگی
•  کار در سر و صدای بلند
•  ضربه به سر
• مینیر
•  نورینوم اکوستیک
•  عفونت های شامل اوریون – سرخک – سرخچه و...
•  داروهای اتوتکسیک (آنتی بیوتیک های قوی)

کم شنوایی آمیخته: (حسی عصبی + انتقالی)

ترکیبی از دو نوع بالا است؛ یعنی هم گوش میانی و هم گوش داخلی آسیب دیده اند.درمان بستگی به بخش غالب آسیب دارد.

 برای مطالعه ی دقیق تر درباره هر نوع، به مقاله ی کم شنوایی ملایم چیست؟ یا کم شنوایی ناگهانی مراجعه کنید.

چه علایمی نشان می دهد که کم شنوایی دارم؟

• درخواست مکرر برای تکرار صحبت دیگران

• افزایش صدای تلویزیون

• دشواری در شنیدن مکالمات در محیط های شلوغ

• مشکل در شنیدن صدای زنان و کودکان

• شنیدن صدای زنگ یا بوق به سختی

برای آشنایی کامل با نشانه های اختصاصی در سنین مختلف، مقاله ی علائم کم شنوایی در بزرگسالان و کودکان را مطالعه کنید.

علل و عوامل مؤثر در بروز کم شنوایی

آسیب در گوش داخلی

با افزایش سن و یا قرار گرفتن در معرض سر و صدای بلند محیط و یا بیماری های گوش داخلی، موهای حسی و سلول های عصبی که سیگنال های صوتی را پردازش و به مغز می رساند به مرور زمان آسیب می بیند و این باعث می شود که این سیگنال ها با کارایی لازم به مغز نمی رسد و کم شنوایی رخ می دهد.

جمع شدن موم گوش (جرم فشرده شده گوش)

جرم گوش می تواند کانال گوش شما را مسدود کند و از هدایت امواج صوتی به داخل گوش جلوگیری کند.

عفونت گوش

عفونت گوش و یا رشد غیر طبیعی استخوانچه های گوش یا تومورها که باعث افت شنوایی انتقالی برای بیمار می شود. در این بیماری ها انتقال صوت به درستی انجام نمی شود و عملکرد فیزیولوژیکی استخوانچه ها مختل می شود.

سوراخ شدگی پرده گوش

تغییرات ناگهانی فشار، عفونت های پی در پی گوش میانی، انفجارهای صوتی شدید، ضربه به پرده، باعث پارگی پرده گوش شده و انتقال اصوات به گوش داخلی مختل می شود.

درجات مختلف کم شنوایی

در چه مواردی باید به پزشک سریعاً مراجعه کنیم؟

•  کم شنوایی که فعالیت های روزمره شما را مختل می کند.
• کم شنوایی که به مرور زمان بدتر می شود.
• کم شنوایی که در یک گوش اتفاق می افتد.
• احساس صدا در گوش
• کم شنوایی شدید
• درد در گوش همراه با کم شنوایی
• احساس تهوع و گیجی و سرگیجه
• احساس ضعف و سبکی سر
• سطوح مختلف کم شنوایی

درجات مختلف کم شنوایی و ویژگی های هرکدام

کم شنوایی خفیف

مقدار این کم شنوایی ۲۵ تا ۴۰ دسی بل، و در درک شنوایی به صورت عادی مشکلی ندارد، اما در مکان های شلوغ و مکالمه از راه دور مشکل دارند.

کم شنوایی متوسط

بین ۴۰ تا ۷۰ دسی بل گفته می شود. این افراد در مکالمات نزدیک و در مکان های ساکت مشکل کمتری دارند. اما در مکالمات دور و در مکان های پر سر و صدا مشکلات زیادی دارند. تجویز سمعک برای این افراد ضروری است.

کم شنوایی عمیق

به کم شنوایی ۹۰ دسی بل به بالا، که ارتباط شفاهی و کلامی در این افراد مختل می شود و هیچ کلمه ای را بدون سمعک نمی شنوند. این افراد در عین این که از سمعک باید استفاده کنند، برای برقراری ارتباط، از زبان اشاره، لب خوانی و نوشتن می توانند استفاده کنند.

چگونه بفهمیم نوع کم شنوایی من و میزان آن چقدر است؟

برای تشخیص انواع کم شنوایی، ابتدا به پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. پزشک با معاینه گوش شما، اقدامات درمانی اولیه را انجام می دهد. اگر گوش شما جرم داشته باشد یا عفونت کرده باشد با درمان عفونت و برداشتن جرم گوش، به احتمال زیاد شنوایی شما باز می گردد و اگر شنوایی شما بهبود حاصل نکرد برای انجام آزمایشات شنوایی و تشخیص نوع و میزان کم شنوایی به متخصص شنوایی سنجی شما را معرفی می کند. در جلسه شنوایی سنجی، آزمایشات مختلفی از جمله ادیومتری با تون خالص، امپدانس ادیومتری و تست های گفتاری انجام می شود و میزان و نوع کم شنوایی احتمالی شما مشخص می گردد و اگر نیاز به درمان و یا توانبخشی باشد اقدامات بعدی توسط متخصص شنوایی سنجی و گوش و حلق و بینی انجام می شود.

درمان کم شنوایی چگونه است؟

تشخیص نوع و شدت افت شنوایی تنها با بررسی بالینی امکان پذیر است:

1. معاینه گوش و حلق و بینی برای بررسی جرم، التهاب یا عفونت

2. تست ادیومتری جهت سنجش آستانه شنوایی

3. تست تمپانومتری برای ارزیابی عملکرد گوش میانی

4. تست گفتاری و شنوایی در فرکانس های بالا

درمان پزشکی

برای درمان مشکل کم شنوایی انتقالی و حسی – عصبی استفاده از درمان دارویی و جراحی ممکن است توصیه شود. در کم شنوایی حس – عصبی که به صورت ناگهانی اتفاق افتاده باشد ممکن است درمان دارویی مؤثر باشد. اما در بیشتر کم شنوایی حسی عصبی درمان دارویی جوابگو نیست و کم شنوایی پایدار می ماند. در کم شنوایی های انتقالی به علت جرم و عفونت گوش، با برداشتن جرم و درمان های دارویی، معمولاً شنوایی بیمار باز می گردد اما در برخی بیماری های گوش میانی مثل اتواسکلروزیس و یا عفونت های مزمن گوش، درمان فقط با جراحی امکان پذیر می باشد. و در صورت نیاز با توجه به نوع کم شنوایی برای شما سمعک تجویز می شود. سمعک اشراق ارائه دهنده انواع سمعک های دیجیتالی، داخلی گوشی، پشت گوشی و... می باشد.

درمان توانبخشی با سمعک

در بیشتر موارد، استفاده از سمعک بهترین راهکار برای بازگرداندن درک گفتار و افزایش کیفیت زندگی است.
سمعک اشراق با ارائه ی سمعک های دیجیتال پیشرفته، داخلی گوشی و پشت گوشی، بهترین گزینه را متناسب با نیاز هر فرد تجویز می کند.
📍 برای اطلاعات بیشتر، به مقاله ی درمان کم شنوایی مراجعه کنید.

 ایمپلنت های شنوایی

برای بعضی از افرادی که سمعک های روتین به آنها کمک نمی کند، به جای آن از وسایل خاص کمک شنوایی که در درون جمجمه با استفاده از عمل جراحی کار گذاشته می شود، استفاده می شود. این وسایل ایمپلنت شنوایی نامگذاری شده اند که شامل BAHA، کاشت حلزون، کاشت ساقه مغز و گوش میانی می باشد.

 کاشت حلزون

برای افرادی دچار ناشنوایی مطلق هستند و یا کم شنوایی عمیق دارند و سمعک برای آنها فایده ای ندارد (مخصوصاً کودکان) برای بهتر شدن شرایط شنیداری این افراد از کاشت حلزون در درون گوش داخلی و توانبخشی بعد از آن استفاده می شود.

 BAHA یا bone anchord hearing aid

این ایمپلنت برای کسانی است که شنوایی انتقالی دارند و راه های انتقال صدا به سمت گوش داخلی مسدود می باشد و عملکرد این مسیرها مختل شده است مناسب می باشد. این وسایل بر روی استخوان جمجمه با عمل جراحی محدودی کار گذاشته می شود و با تبدیل صدا به ارتعاشات آن را از طریق استخوان جمجمه به گوش داخلی می رساند.

ایمپلنت های ساقه مغز

برای کسانی که مشکل عصب شنوایی دارند صدا به جای این که به حلزون برسد این ایمپلنت صدا را مستقیماً به مغز می رساند. این وسیله شنوایی را به طور کامل بر نمی گرداند اما مقداری از آن را بهبود می بخشد.

زبان اشاره و لب خوانی در کم شنوایی شدید

اگر کم شنوایی شدید و عمیق دارید و یا کاملاً ناشنوا هستید این موضوع باعث می شود که توانایی ارتباطی شما با دیگران و اجتماع خود، بسیار پایین بیاید. برای کم کردن مشکلات ارتباطی، می توانید از روش های مختلف و متفاوت ارتباطی استفاده کنید. دو روش ارتباطی شامل لب خوانی و زبان اشاره به شما کمک می کند که نیازهای ارتباطی خود را برطرف کنید. در لب خوانی شما یاد می گیرید حرکات دهان شخص هنگام صحبت کردن را تماشا کنید تا بفهمید از نوع حرکات چه می گوید. در زبان اشاره یک روش بصری است برای برقراری ارتباط با استفاده از حرکات دست، بیان، صورت.

راه های پیشگیری از کم شنوایی

• پرهیز از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صداهای بلند

• درمان سریع عفونت های گوش

• انجام تست شنوایی سالانه برای افراد بالای ۵۰ سال

• استفاده از گوشی محافظ در محیط های پر سر و صدا

• خودداری از مصرف خودسرانه داروهای اتوتوکسیک

سؤالات متداول درباره کم شنوایی

آیا کم شنوایی قابل درمان است؟

در انواع انتقالی معمولاً بله. در کم شنوایی حسی-عصبی، توانبخشی با سمعک یا کاشت حلزون بهترین گزینه است.

آیا استفاده از هدفون باعث افت شنوایی می شود؟

بله، گوش دادن طولانی به صدای بلند، حتی با هدفون، یکی از علل شایع کم شنوایی است.

چطور بفهمم دچار افت شنوایی شدم؟

اگر در محیط های شلوغ یا هنگام تماشای تلویزیون مجبور به افزایش صدا می شوید، باید تست شنوایی بدهید.

🩺 مشاوره تخصصی کم شنوایی در سمعک اشراق

کارشناسان شنوایی سنجی در کلینیک سمعک اشراق آماده اند تا وضعیت شنوایی شما را با دقیق ترین تجهیزات بررسی کرده و بهترین گزینه ی درمان یا سمعک را پیشنهاددهند.برای مشاهده و مقایسه ی قیمت سمعک می توانید به صفحه اختصاصی آن مراجعه کنید.
📞 تماس: ۰۹۱۹۸۳۷۵۰۸۵ – ۷۷۴۸۲۹۷۶