پیر گوشی

پیرگوشی (Presbyacusis) چیست؟

پیرگوشی یا کم شنوایی مرتبط با افزایش سن، یکی از شایع ترین اختلالات شنوایی در بزرگسالان است و به صورت تدریجی و معمولا در هر دو گوش رخ می دهد. بر اساس آمار، از هر سه فرد بالای ۶۵ سال، یک نفر درجاتی از کم شنوایی را تجربه می کند. این مشکل اغلب آن قدر آهسته پیشرفت می کند که فرد در ابتدا متوجه آن نمی شود.پیرگوشی معمولاً ابتدا بر توانایی شنیدن صداهای زیر یا فرکانس های بالا تأثیر می گذارد؛ مانند صدای زنگ تلفن، زنگ در یا حرف های آرام در مکالمه. جالب است بدانید صداهای بم در مراحل اولیه معمولاً به خوبی شنیده می شوند، به همین دلیل این نوع کاهش شنوایی ممکن است مدت ها پنهان باقی بماند.

در کلینیک سمعک اشراق با بهره گیری از روش های پیشرفته ی ارزیابی شنوایی، پیرگوشی در مراحل ابتدایی تشخیص داده می شود. در صورت نیاز، مناسب ترین نوع سمعک متناسب با شرایط شنوایی و بودجه شما تجویز خواهد شد. اگر اخیراً متوجه ضعف شنوایی در خود یا یکی از اطرافیان شده اید، همین حالا با متخصصان ما مشورت کنید و برای آشنایی با مدل ها، ویژگی ها و خدمات، به صفحه سمعک مراجعه نمایید.

تغییرات فیزیولوژیکی مؤثر در بروز پیرگوشی

پیرگوشی یا کاهش شنوایی ناشی از افزایش سن، عمدتاً نتیجه تغییرات تدریجی در ساختار و عملکرد اندام های شنوایی است. این تغییرات معمولاً در بخش های زیر رخ می دهند:

• گوش داخلی: کاهش تدریجی سلول های مویی حسی در حلزون گوش (کُکله آ)، که نقش کلیدی در دریافت و انتقال صدا دارند.
  
  
• گوش میانی: تغییر در عملکرد استخوانچه ها و سایر ساختارهای گوش میانی که در انتقال امواج صوتی نقش دارند.
  
  
• مسیرهای عصبی شنوایی: تحلیل تدریجی عصب های شنوایی و اختلال در انتقال پیام های صوتی به مغز.

اغلب این نوع کاهش شنوایی از نوع حسی-عصبی (Sensorineural Hearing Loss) است و قابل برگشت نمی باشد، اما قابل مدیریت است.

عوامل موثر در ایجاد پیرگوشی

پیرگوشی تنها ناشی از افزایش سن نیست و عوامل متعددی می توانند در تشدید یا تسریع آن نقش داشته باشند، از جمله:

1. قرار گرفتن در معرض صداهای بلند: مواجهه مداوم با صداهای شدید (مانند صدای ماشین آلات سنگین، شلیک یا انفجار) به ویژه در محیط های شغلی پر سر و صدا مانند صنایع فلزی یا نظامی.
   
   
2. تحلیل گیرنده های حسی: تخریب تدریجی سلول های حسی گوش داخلی به دلیل استرس اکسیداتیو، التهاب یا آسیب مکانیکی.
   
   
3. عوامل ژنتیکی: استعداد ارثی می تواند احتمال ابتلا به پیرگوشی را افزایش دهد.
   
   
4. بیماری های مزمن: بیماری هایی مانند دیابت، فشار خون بالا، و اختلالات قلبی-عروقی می توانند جریان خون به گوش داخلی را کاهش دهند و آسیب ایجاد کنند.
   
   
5. داروهای اتوتوکسیک: برخی داروها مانند آنتی بیوتیک های قوی (مثل جنتامایسین) و داروهایی مانند آسپیرین در دوزهای بالا می توانند به سلول های شنوایی آسیب برسانند.
   
   
6. افزایش سن: روند طبیعی پیری، حتی بدون عوامل جانبی، می تواند ساختارهای شنوایی را تحت تأثیر قرار دهد.

نشانه های پیرگوشی (کم شنوایی مرتبط با سن)

پیرگوشی معمولاً به تدریج بروز می کند و بسیاری از افراد در ابتدا متوجه آن نمی شوند. با این حال، نشانه هایی وجود دارد که می تواند هشداری برای آغاز کاهش شنوایی باشد:

چگونه افت شنوایی ناشی از سن (پیر گوشی) تشخیص داده می شود؟

اولین قدم مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی، می باشد. متخصص گوش شما را اتوسکوپی می کند تا ببیند آیا شما مشکلی در مجرای گوش یا پرده گوش دارید یا خیر؟ اگر مشکلی دیده شد (مثل جرم گوش، عفونت و اجسام خارجی و...) اقدامات درمانی برای رفع مشکل را برای شما انجام می دهد. بعد از معاینه و اقدامات احتمالی درمانی، شما را برای انجام آزمایشات شنوایی سنجی به متخصص شنوایی سنجی ارجاع می دهد. در کلینیک شنوایی سنجی از شما آزمایش های مختلف شنوایی انجام می گیرد و مقدار و نوع کم شنوایی شما مشخص می شود و در جلسه شنوایی سنجی است که معلوم می شود آیا شما نیاز به سمعک دارید یا خیر. متخصص شنوایی سنجی راهنمایی های لازم را در این جلسه به شما می دهد.

گزینه های درمان و توانبخشی پیرگوشی

پیرگوشی قابل درمان قطعی نیست، اما با کمک راهکارهای توانبخشی و ابزارهای کمک شنوایی، می توان کیفیت زندگی افراد را به طور چشمگیری بهبود بخشید. گزینه های موجود عبارتند از:

• استفاده از سمعک: انتخاب و تنظیم سمعک مناسب با توجه به نوع و میزان کم شنوایی.

• دستگاه های کمک شنوایی مکمل: مانند تقویت کننده های تلفن، سیستم های FM، یا فناوری های تبدیل گفتار به متن که در موقعیت های خاص کمک کننده هستند.

• آموزش لب خوانی و مهارت های ارتباطی: برای افزایش درک گفتار در شرایط چالش برانگیز.

انتخاب بهترین گزینه درمانی، بستگی به مجموعه ای از عوامل فردی دارد، از جمله:

• سن و وضعیت عمومی سلامت

• میزان و نوع کم شنوایی

• توانایی استفاده از تجهیزات یا پیروی از برنامه های توانبخشی

• اولویت ها، نیازهای ارتباطی و سبک زندگی

• انتظارات فرد از درمان و کیفیت زندگی پس از آن

چگونه می توان از پیرگوشی پیشگیری کرد یا روند آن را کندتر نمود؟

اگرچه روند پیرگوشی اغلب با افزایش سن همراه است، اما با رعایت برخی اصول، می توان آن را به تأخیر انداخت یا از شدت آن کاست:

• محافظت از گوش در برابر صداهای بلند: استفاده از محافظ گوش در محیط های پرسر و صدا یا کاهش مدت زمان مواجهه با صداهای بلند (مثلاً هنگام استفاده از هدفون).

• عدم استفاده از مواد ناشناخته برای گوش: از ریختن هرگونه مایع یا داروی بدون نسخه پزشک در گوش خودداری کنید.

• پرهیز از مصرف دخانیات: سیگار می تواند جریان خون به گوش داخلی را کاهش داده و به سلول های شنوایی آسیب برساند.

• مراجعه سریع در صورت درد گوش  یا علائم غیرعادی: اقدام زودهنگام می تواند از پیشرفت مشکلات جلوگیری کند.

• رعایت سبک زندگی سالم: تغذیه مناسب، ورزش منظم و کنترل بیماری های زمینه ای مثل دیابت و فشار خون می تواند سلامت شنوایی را حفظ کند.

• مصرف داروها فقط تحت نظر پزشک: برخی آنتی بیوتیک ها و داروهای خاص ممکن است برای گوش سمی باشند (اتوتوکسیک) و باید با احتیاط مصرف شوند.

چه موقع باید آزمایش شنوایی انجام بدهم؟

•  اغلب از مردم می خواهید که مکالمات خود را تکرار کنند.
• بلند کردن صدای تلویزیون بالاتر از حد معمول
• احساس صدا در گوش و وزوز گوش
• از دست رفتن مقداری از مکالمات
• مردم به شما می گویند با صدای بلند صحبت می کنید.

چگونه با والدینی که دچار کم شنوایی هستند، بهتر ارتباط برقرار کنیم؟

برقراری ارتباط مؤثر با والدینی که دچار کاهش شنوایی هستند، نیازمند رعایت چند نکته ساده اما بسیار مهم است:روبه رو و در میدان دید آن ها صحبت کنید. تماس چشمی به درک بهتر کمک می کند.از پوشاندن صورت در زمان صحبت پرهیز کنید. لب خوانی یکی از ابزارهای مهم درک گفتار برای افراد کم شنواست.با صدای بلند، آرام و واضح صحبت کنید. اما فریاد نزنید؛ این کار ممکن است باعث مخدوش شدن گفتار شود.صدای پس زمینه را کاهش دهید. با خاموش کردن تلویزیون یا رادیو، تمرکز شنونده افزایش می یابد و فهم بهتر صورت می گیرد.

چه زمانی به سمعک نیاز دارم؟

تشخیص نیاز به سمعک تنها با انجام آزمایش های شنوایی سنجی تخصصی امکان پذیر است. پس از تعیین نوع و میزان کم شنوایی و بررسی وضعیت ارتباطی شما در محیط های مختلف، متخصص شنوایی شناسی تصمیم می گیرد که آیا استفاده از سمعک برای شما ضروری است یا خیر.معمولاً اگر کاهش شنوایی در حد ۴۰ دسی بل یا بیشتر باشد و همراه با مشکلات ارتباطی در مکالمات روزمره تجربه شود، تجویز سمعک توصیه می شود.

بهترین سمعک برای من کدام است؟

برخلاف تصور رایج، بهترین سمعک الزاماً گران ترین یا شناخته شده ترین برند نیست. انتخاب سمعک مناسب به عوامل متعددی بستگی دارد:

• نوع، شدت و شکل کم شنوایی
• سن و وضعیت سلامت عمومی (مثلاً بینایی یا تحرک دست)
• نیازهای ارتباطی و سبک زندگی
• توقعات و اولویت های فردی

تمام برندهای معتبر سمعک، استانداردهای کیفی بالایی دارند. آنچه تعیین کننده است، تناسب ویژگی های سمعک با شرایط فردی شماست.

نکات مهم درباره پیرگوشی

کاهش شنوایی مرتبط با افزایش سن تدریجی است و معمولاً هر دو گوش را درگیر می کند.در صورت بروز کم شنوایی ناگهانی، سریعاً به پزشک یا شنوایی سنج مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است با درمان فوری، از پیشرفت آن جلوگیری شود.از قرار گرفتن در معرض صداهای بلند و مداوم خودداری کنید و مصرف هدفون را به حداقل برسانید.

توجه داشته باشید که پیرگوشی قابل درمان کامل نیست، اما با تشخیص زودهنگام و توانبخشی مناسب، می توان کیفیت زندگی را حفظ کرد.

ارتباط پیرگوشی با زوال عقل

کاهش شنوایی در سالمندان تنها یک چالش ارتباطی نیست؛ بلکه می تواند پیامدهای شناختی جدی نیز داشته باشد. ناتوانی در شنیدن دقیق گفتار دیگران باعث انزوای اجتماعی، افسردگی و افت عملکرد ذهنی می شود. افراد ممکن است در انجام کارهای روزمره دچار اشتباه شده، درک مکالمات را از دست بدهند و به تدریج از تعاملات اجتماعی کناره گیری کنند.

مطالعات نشان داده اند که:

• سالمندان با کم شنوایی خفیف، ۲ برابر بیش از دیگران در معرض زوال عقل قرار دارند.
  
  
• در کم شنوایی متوسط این رقم به ۳ برابر و در نوع شدید به ۵ برابر افزایش می یابد.

نادیده گرفتن این مشکل می تواند به افت جدی حافظه، تمرکز و قدرت شناختی منجر شود. به همین دلیل، استفاده از سمعک، تمرینات شنیداری، داروهای تخصصی یا جراحی در صورت لزوم، برای حفظ سلامت ذهنی و ارتباط مؤثر، ضروری است.

پیرگوشی را جدی بگیرید؛ درمان به موقع می تواند مسیر زندگی را تغییر دهد.